Streptokokken infecties bij varkens

Streptokokken infecties bij varkens zijn al decennialang een groot probleem in de varkenshouderij. In het begin van de tachtiger jaren van de vorige eeuw zijn er veel gelten geïmporteerd vanuit Engeland. Hiermee hebben we ook een Streptococcus Suis type 2 probleem geïmporteerd! In de negentiger jaren is begonnen met de inzet van autogene vaccins tegen dit Streptococcus Suis type 2 en deze vaccins waren effectief.

Langzaam verschoven de infecties van type 2 naar type 9. Er is geen bewijs voor maar wel een vermoeden dat door de vaccinatie tegen type 2, en daardoor de reductie van deze type 2 infecties, er een gat ontstond waar de type 9 in is gesprongen.

In het begin van het nieuwe millennium werden de type 9 infecties steeds vaker gevonden. Inzet van autovaccins waren lang niet zo effectief als de voormalige type 2 vaccins.  Sinds een aantal jaren laten we streptokokken autovaccins bij andere laboratoria maken dan voorheen. In deze labs worden adjuvantia toegevoegd aan de vaccins. Het is opvallend dat deze nieuwe vaccins met adjuvans een veel beter klinisch effect laten zien dan de oude vaccins, waarin geen adjuvans was verwerkt. Het is uiteraard ook mogelijk dat de bedrijven die deze vaccins maken ook hogere titers aan antigeen (bacteriën) in deze vaccins krijgen, maar dat is niet onderzocht.

Er zijn momenteel geen geregistreerde streptokokkenvaccins commercieel beschikbaar. Dat betekent niet dat de farmaceutische industrie geen interesse heeft in deze nare  ziekte, maar veel meer dat het heel lastig is om een goed werkend breed vaccin te maken.

De Varkenspraktijk is de laatste jaren betrokken geweest bij een groot onderzoek naar Streptococcus Suis type 9. Dit hebben we gedaan in samenwerking met een aantal andere partijen zoals de WUR, de Gezondheidsdienst voor Dieren, Topigs, het AMC, et cetera. In dit onderzoek wilden we onder andere onderzoeken of we een test konden ontwikkelen waarmee we konden aantonen of type 9 bacteriën behoren tot ziekteverwekkende typen, of dat er mogelijk virulentiefactoren konden worden gevonden. Recent is het inderdaad gelukt om een test te ontwikkelen, waarbij onderscheid kan worden gemaakt tussen ziekmakende en niet ziekmakende Streptococcus Suis type 9 bacteriën. Binnenkort wordt dit onderzoek gepubliceerd en wordt deze test beschikbaar voor de sector.

In het onderzoek kwam naar voren dat (bijna) alle ziekmakende Streptococcus Suis type 9 bacteriën oorspronkelijk afkomstig zijn van één stam, dit noemen we monoclonaal. Naast deze stam zijn er nog zeer veel andere stammen die we kwalificeren als niet ziekmakend, deze stammen behoren dus niet tot deze cloon. Het is heel nuttig dat je het verschil kunt maken tussen deze twee groepen middels een test. Wat ook uit onderzoek kwam was de bevinding dat Streptococcus Suis type 9 stammen, die uit patiënten worden geïsoleerd die lijden aan een streptokokken infectie, bijna allemaal behoren tot de cloon van de ziekmakende types.

Hoe pak je Streptococcus Suis infecties aan? Dat is een belangrijk punt van aandacht. In eerste instantie ga je aan de gang met het optimaliseren van managementfactoren. Denk hierbij aan het verbeteren van contactstructuren en het verhogen van de hygiënestatus van een bedrijf. Indien er nu onvoldoende effect resulteert van de behandeling ga je denken aan inzet van een autogeen vaccin. Zieke dieren zullen ook met antibiotica worden behandeld, maar dit kan nooit een structurele lange termijn aanpak zijn. Mogelijk dat in de toekomst met de nieuw ontwikkelde test een bedrijf vrij kan worden gemaakt van de ziekmakende streptokokken. Maar dit is nog een beetje toekomstmuziek.

Als je dus problemen hebt met Streptococcus Suis type 9 infecties is het inzetten van een autogeen vaccin een goede mogelijkheid. Als er onvoldoende resultaat van het vaccin is, kun je binnenkort laten checken of er wel echt ziekmakende stammen in het vaccin zijn verwerkt. Dit naast natuurlijk alle andere zaken die rond een slecht werkend vaccin moeten worden gecontroleerd zoals bewaarcondities, vaccinatieschema’s et cetera.

In de toekomst is het aan te raden om het effect van autogene vaccins goed te monitoren. Laat regelmatig uitgevallen biggen onderzoeken of er misschien andere typen streptokokken opkomen. Naar analogie van het verleden is het niet opportuun om te verwachten dat er mogelijk andere typen komen opzetten als de type 9 vaccins heel succesvol zijn. Denk hierbij aan type 7 en 14; deze worden momenteel al meer gevonden. Dus een gewaarschuwd mens telt voor twee!

Op termijn kunnen we dankzij de test mogelijk ook gaan denken aan het vrijmaken van bedrijven van virulente streptokokken 9 typen middels het opsporen van dragers, maar zover zijn we nog niet dit is slechts een wenkend toekomstperspectief!

Rudolf Raymakers – De Varkenspraktijk, locatie Someren

Nieuwsbrief De Varkenspraktijk februari 2020

Heeft u vragen over dit artikel? Rudolf of een van de andere varkensartsen staan u graag te woord. U kunt ons bereiken via info@DeVarkenspraktijk.nl of per telefoon:
Mill: +31 (0)485 24 00 00
Oss: +31 (0)412 67 60 60
Someren: +31 (0)493 44 10 44