PCR-test op komst voor virulent Streptococcus suis type 9

Astrid de Greeff is onderzoeker bij Wageningen Bioveterinary Research in Lelystad. Ze strijdt al twintig jaar tegen Streptococcus suis (S. suis) en zoekt een universeel vaccin tegen de vele serotypen die biggen ernstig ziek maken.

Met welke serotypen heeft de varkenshouderij te maken?

‘We kennen mondiaal het bestaan van ruim dertig varianten S. suis-bacteriën. De Nederlandse varkenshouderij heeft vooral last van type 1, 2, 4, 9 en 11. Vooral types 2 en 9 geven kopzorgen. Beide kennen ook een niet-ziekmakende variant. Van type 9 vonden we ook een wat minder virulente stam. Op de tonsillen (keelamandelen) van alle varkens kun je meerdere serotypen, dus varianten, aantreffen.’

Maar er bestaan geen S.suis-vaccins?

‘Ja en nee. Er zijn alleen autovaccins. Ze worden bedrijfsspecifiek geproduceerd tegen bijvoorbeeld type 2 of 9. Dat gebeurt pas nadat biggensectie uitwijst welke type S. suis de infecties veroorzaakt.

‘Een dierenarts mag autovaccins inzetten als er geen geregistreerd vaccin beschikbaar is. Het autovaccin wordt gemaakt op basis van de stammen die uit besmette dieren van een bedrijf geïsoleerd zijn. Het autovaccin is daarmee alleen voor dat bedrijf geschikt.’

Kun je zeugen ook tegelijkertijd met meerdere autovaccins behandelen?

‘Ja, maar het kent beperkingen. Het afweersysteem van de zeug moet het kunnen verwerken. Je introduceert lichaamsvreemde eiwitten die tot entreacties kunnen leiden.

‘Ik werk op dit gebied samen met varkensarts Rudolf Raymakers. Bij De Varkenspraktijk Someren adviseert hij autovaccins tot twee serotypen te beperken. Hij meldde onlangs dat een aangepast adjuvans (verdunningsmiddel) de effecten van de vaccinatie sterk heeft verbeterd.’

Leverde onderzoek meer waardevols op voor de varkenshouderij?

‘Zeker, we hebben zelfs groot nieuws. Voor S. suis type 9 is er een PCR-diagnosetest op komst. Straks kunnen we op bedrijfsniveau specifiek aantonen of het virulente S. suis type 9 aanwezig is.’

Eigenlijk zoekt u toch naar een universeel vaccin?

‘Jazeker. En wees ervan overtuigd dat ook de farmacie hier intensief aan werkt. Een echt vaccin, gebaseerd op zuivere antigenen, kent grote voordelen. Anders dan bij een autovaccin beschermt een dergelijk specifiek vaccin tegen meer stammen en niet alleen niet tegen de stam in het autovaccin.

‘Helaas is het complex en kostbaar om het gemeenschappelijke antigeen te vinden dat in alle relevante stammen voorkomt en bescherming biedt.’

05 feb 2020 /NIEUWE OOGST/Broer de Boer