Pandemische griep

Op onze Nederlandse varkensbedrijven komt veel griep voor. Deze griep- of influenzavirussen kunnen we in verschillende  types onderverdelen. Het belangrijkste onderscheid wat we maken is tussen de klassieke en pandemische types. Het laatste jaar worden vooral deze laatste frequenter aangetoond. Voor de aanpak van griep op uw bedrijf is het belangrijk te weten om welk type of types het gaat.

Griepvirussen zijn heel handig in het ontwijken van de afweer van de gastheer: mensen, vogels, varkens en ook andere diersoorten. Hierdoor kan het virus bijvoorbeeld op uw varkensbedrijf, waar reeds immuniteit is opgebouwd, overleven. Zo kunnen steeds opnieuw varkens geïnfecteerd worden, die vervolgens het virus weer verspreiden. Het griepvirus doet dit op twee manieren. De eerste is het steeds veranderen van eiwitstructuren op de buitenkant van het virus. Tegen deze oppervlakte-eiwitten is de voornaamste afweer gericht, maar door deze wijzigingen werkt de opgebouwde afweer niet goed meer. Deze eiwitstructuren zijn hemagglutinine (H) en neuraminidase (N). De diverse  eiwitten worden genummerd, bijv. H1, H2, H3, N1, N2 et cetera. Daarnaast kunnen er ook totaal nieuwe griepvirussen ontstaan als de gastheer, bijvoorbeeld het varken, met twee of meer verschillende griepstammen is geïnfecteerd. De virussen kunnen dan onderling genetisch materiaal uitwisselen, zodat er een nieuwe stam ontstaat. Dit laatste fenomeen noemen we reassortment (herschikking).

In 2009 is er door deze reassortment een nieuw griepvirus ontstaan dat zich over de gehele wereld verspreidde  (=pandemisch) bij zowel mensen als varkens. Dit virus kennen we als “Mexicaanse griep” of “Varkensgriep”. Deze namen kloppen eigenlijk niet, want het virus is zeer waarschijnlijk in Canada ontstaan en heeft weliswaar varkensgenen, maar daarnaast ook genen van watervogels en mensen. Dit virus was volledig anders dan de stammen die tot dan toe voorkwamen. Daardoor was er geen goede afweer aanwezig en kon het virus zich wereldwijd verspreiden in mensen én varkens. Door dit laatste kunnen varkens dus mensen besmetten (zoönose), maar dit kan ook omgekeerd.

Deze pandemische influenzastam geven we weer met de afkorting H1pdmN1. Hierbij staan de letters “pdm” voor pandemie. Inmiddels heeft er tussen deze stam uit 2009 en het klassieke H3N2 virus ook weer een uitwisseling plaatsgevonden, waardoor het H1pdmN2 influenzavirus is ontstaan.

Aangezien het om dermate nieuwe virussen gaat (beide komen voor op Nederlandse varkensbedrijven, maar ook in de rest van Europa), werkt de natuurlijke afweer die is ontstaan door eerdere infecties met de klassieke griepstammen (H1N1, H3N2 en H1N2) niet goed. Ook de immuniteit door vaccinatie met vaccins die 2 of 3 klassieke griepstammen bevatten (Respiporc Flu 3 en Gripork) werken niet afdoende. Inmiddels is er wel een griepvaccin beschikbaar wat de H1pdmN1 stam bevat (Respiporc FluPan H1N1).

Op veel varkensbedrijven worden de opfokgelten en/of zeugen gevaccineerd tegen griep met vaccins waarin alleen de klassieke types zijn opgenomen. Indien er ondanks deze vaccinatie toch sprake is van griepsymptomen bij één of meer diercategorieën (koorts, vermindering voeropname, verwerpen, hoest, neusuitvloeiing) zal gekeken moeten worden of er misschien sprake is van infecties met pandemische influenza. De diagnose kan gesteld worden door het nemen van neusswabs van zogende of gespeende biggen. Het nemen van neusswabs bij zieke zeugen verloopt vaak teleurstellend, aangezien deze volwassen dieren maar weinig virus uitscheiden. Bloedonderzoek bij de zeugen is wel een mogelijkheid, maar de interpretatie is vaak lastig.

De neusswabs worden onderzocht op griep en er wordt een subtypering uitgevoerd, zodat we te weten komen welke stam op uw bedrijf aanwezig is. Indien het om een van de pandemische influenzastammen gaat, dan kan het advies zijn om de zeugen te gaan vaccineren met het vaccin wat deze pandemische griepvariant bevat. In overleg met uw bedrijfsdierenarts zal een correct schema (enting voor de voet of einde dracht) worden opgesteld.

Marrina Schuttert – De Varkenspraktijk, locatie Someren– Augustus 2020

Heeft u vragen over dit artikel? Marrina of een van de andere varkensartsen staan u graag te woord. U kunt ons bereiken via info@DeVarkenspraktijk.nl of per telefoon:
Mill: +31 (0)485 24 00 00
Oss: +31 (0)412 67 60 60
Someren: +31 (0)493 44 10 44