Ervaring opdoen met minder bekende ziekte

Als praktiserend dierenarts kom ik dagelijks op varkensbedrijven en ben ik druk met veelvoorkomende ziekten zoals streptokokken, mycoplasma, PIA en PRRS. Zomaar een greep uit het rijtje van bekende aandoeningen.

Maar zo nu en dan vraagt ineens een minder bekende ziekte de aandacht. Zo werd ik een tijdje geleden gebeld door een dierenarts van het slachthuis. Een koppel geleverde varkens was besmet met Mycobacterium avium. De karkassen van deze varkens waren niet afwijkend, alleen de bloedwaarden waren positief. Dit betekent dat de varkens contact hadden gehad met de bacterie, want er waren afweerstoffen aangetoond.

Besmetting via onvoldoende verhit vlees

Ik moest daarop wel even diep in mijn geheugen graven! Mycobacterium avium is de veroorzaker van vogeltjes-tbc, een zoönose. Bij mensen wordt de ziekte jaarlijks tussen de 60 en 100 keer vastgesteld, voornamelijk bij kleine kinderen. Hun lymfeklieren in de hals zijn chronisch ontstoken en dat geeft vervelende problemen.

Mensen kunnen met de bacterie in aanraking komen via contact met vogels of indirect via het eten van onvoldoende verhit (varkens)vlees. De kans dat vogeltjes-tbc wordt opgelopen via varkensvlees is vele malen kleiner dan via contact met vogels, maar vanzelfsprekend is het belangrijk dat er geen enkel risico genomen wordt. Daarom vindt bij elke levering vleesvarkens standaard een kleine steekproef plaats. De bacterie wordt gelukkig maar zelden aangetoond.

Gebruik van natuurlijke producten

Op meerdere varkensbedrijven is in 2017 een besmetting geweest via verontreinigd turf dat in de kraamstal gebruikt werd. Doordat steeds vaker natuurlijke producten verstrekt worden aan varkens blijft risico op inslepen van de bacterie aanwezig. Het verstrekken van zulke producten is overigens een goede ontwikkeling. Luzernehooi is bijvoorbeeld goed voor het welzijn van vleesvarkens. Ze eten het erg graag, het geeft afleiding en daarnaast is het ook gezond. Hooi en andere producten kunnen echter op het land via dode vogels of vogelpoep besmet raken en zo de bacterie binnenbrengen in een bedrijf. Als vogels de stal in kunnen vliegen, geeft dit natuurlijk direct een risico. Dat geldt ook voor andere dieren; muizen, vliegen maar ook honden en katten kunnen ziektekiemen verspreiden in een bedrijf.

Risico’s in kaart gebracht

Bij het bedrijf waar ik over gebeld was, hebben we de risico’s in kaart gebracht. Ik heb er bloed getapt bij jonge vleesvarkens om te kunnen bepalen of de besmetting al vroeg kon hebben plaatsgevonden. Dit bleek niet het geval en de oorzaak kon verder ook niet met zekerheid vastgesteld worden. Dat is sowieso erg lastig want vergelijk het maar met het zoeken naar de speld in een hooiberg. Gelukkig was dat ook niet nodig. De leveringen daarna waren weer keurig negatief en we konden dus uitgaan van een incidentele besmetting. Ik kon weer over tot de orde van de dag, maar wel met weer een praktijkervaring rijker!