Bloederziekte, stille wateren, diepe gronden.

Soms kom ik termen tegen in de wandelgangen die mij heel logisch in de oren klinken. Maar wanneer ik dan de boeken induik, verbaast het me hoe uitgebreid het verhaal is wat erachter zit. Bloederziekte behoort zeker tot deze categorie. Het geeft een beeld van biggen die na geboorte krassen, blauwe plekjes en/of kleine bloedingen op de huid vertonen. En de remedie lijkt vaak simpel; de toom wisselen met een toom van dezelfde leeftijd, met als resultaat dat de biggen meestal zienderogen opknappen.

Zo ook op één van onze vermeerderingsbedrijven. Waar het begon met zo nu en dan een enkele toom met bloederziekte, werd dit op den duur wekelijks. En waar in het begin het wisselen van de toom inderdaad leek te helpen, werd dat discutabeler naar mate het aantal tomen toenam. Tijd voor wat verdieping dus!
Bloederziekte wordt in de literatuur ook wel omschreven als Thrombocytopenia purpurea. De zeug maakt tijdens de dracht afweerstoffen aan tegen de bloedplaatjes van de big. Deze bloedplaatjes lijken simpel gezegd meer op die van de beer, waardoor de zeug ze als lichaamsvreemd beschouwt. Na geboorte drinken de biggen biest, welke boordevol afweerstoffen zit. Op deze manier ontvangen de jonge biggen immers de eerste afweer. Maar de afweerstoffen in de biest gaan het gevecht aan met de bloedplaatjes van de big, waardoor er amper bloedplaatjes overblijven die functioneel kunnen zijn bij het bloedstollingsmechanisme. Het gevolg is een verhoogde bloedingsneiging: bij het minste of geringste stootje volgt een bloeding welke moeizaam stolt. En dat wordt de big uiteindelijk fataal.
Het zo snel mogelijk wisselen van de toom geeft de big zeker meer kans; de aanval op de bloedplaatjes stopt. Maar je kunt je voorstellen dat er meteen al een achterstand in aantal bloedplaatjes is. Het lichaam moet dan volop aan de gang om deze bij te maken, wat langer duurt dan een dag of wat. Voeren we in die tijd toch de standaardbehandelingen bij deze biggen uit, dan betekend dat een nóg grotere achterstand. En dus ook op latere leeftijd wederom kans op het beeld van krassen, blauwe plekjes en/of kleine bloedingen op de huid.
De cascade, die in het lichaam een rol speelt bij de bloedstolling, blijkt echter op meerdere manieren onderbroken te kunnen worden. De verschijnselen die in de praktijk als bloederziekte betiteld worden, kunnen dus ook een andere oorzaak hebben. Denk bijvoorbeeld aan een warfarine intoxicatie. Het opeten van rattengif geeft dat vitamine K weggevangen wordt. Een belangrijke in geval van de bloedstolling. En wellicht heb je al eens gehoord van de ziekte van Von Willebrand. Een erfelijke aandoening waarbij een bepaalde factor in de stollingscascade geheel afwezig is. Bekend bij mens en dier, dus aannemelijk dat het ook bij varkens voor zou kunnen komen. Maar ook bacteriële aandoeningen kunnen door het veroorzaken van bloedvergiftiging (sepsis) zorgen voor verhoogde bloedingsneiging. En al moeten we niet meteen in doemscenario’s denken; bij dieren met klassieke of Afrikaanse varkenspest is het hebben van bloedingen op de huid ook een verschijnsel. Zo blijkt die term bloederziekte toch een gevalletje “stille wateren, diepe gronden” te zijn.

Varkensarts Patricia van Ginderen /1 maart 2022/BOERDERIJ

Heeft u vragen over dit artikel? Patricia of een van de andere varkensartsen staan u graag te woord. U kunt ons bereiken via info@DeVarkenspraktijk.nl of per telefoon:
Mill: +31 (0)485 24 00 00
Oss: +31 (0)412 67 60 60
Someren: +31 (0)493 44 10 44