Antibioticumreductie in de varkenshouderij

In 2006 werd het gebruik van antimicrobiële groeibevorderaars in het voer in Nederland definitief verboden. In de daaropvolgende jaren steeg het gebruik van antibiotica, op voorschrift van de dierenarts, hetgeen leidde tot een gebruik van meer dan 500.000 kilogram actieve werkzame stof in 2007. De varkenshouderij in Nederland was hierbij een van de grootverbruikers.

Voor de varkenshouder en ook voor de varkensarts is er sinds die tijd veel veranderd. Twaalf tot veertien jaar geleden hadden varkenshouders zelf antibiotica op voorraad, en maakten ze zelf de keus wanneer en welke varkens met antibiotica behandeld werden. De preventieve inzet van antibiotica kwam zeer regelmatig voor. De varkensarts voerde nog (deels) zelf vaccinaties uit bij de varkens.
Sinds die tijd is de rol van de varkensarts enorm veranderd. De varkensarts heeft steeds meer de rol van kwaliteitsmanager gekregen. Varkenshouders hebben samen met hun dierenarts een gezondheidsbeleid ontwikkeld, toegespitst op het eigen bedrijf. Een breed beleid waarbij niet alleen aandacht voor het correcte en terughoudende gebruik van antibiotica, maar vooral hoe de gezondheid binnen het bedrijf te verbeteren is, waarbij de inzet van antibiotica beperkt kan worden. Met behulp van de dier-dag-doseringen is het mogelijk de inzet van antibiotica te benchmarken in de tijd en tussen bedrijven.
De moderne varkensarts is sparringpartner van de varkenshouder, waarbij aandacht is voor gezondheidsmanagement, hygiëne, interne- en externe biosecurity, toommanagement, euthanasiebeleid, scholing en opleiding van medewerkers, een gestructureerde werkwijze, hogere gezondheid (SPF), et cetera. Omdat de omgevingsfactoren voer, water, lucht (klimaat) en huisvesting een grote rol spelen als risicofactor voor het ontstaan van ziekte, verdienen ook deze zaken bij de reguliere bedrijfsbezoeken van de varkensarts veel aandacht.
Het besef is ontstaan dat goede technische en financiële resultaten alleen kunnen worden gerealiseerd met gezonde dieren. Een toenemend aantal varkenshouders is gaan werken met SPF-dieren (Specific Pathogen Free), waarbij bepaalde ziektekiemen niet op het bedrijf aanwezig zijn. Met behulp van een ‘depop-repop’ is een SPF-bedrijf te creëren met hoog gezonde dieren. Vijftien jaar geleden was de varkenshouderij in Nederland ervan overtuigd dat het houden van SPF-varkens in ons land niet mogelijk was, maar het tegendeel is inmiddels veelvuldig bewezen. De rol van de varkensarts is de varkenshouder en zijn medewerkers te begeleiden in alle stappen tot verbetering van de diergezondheid.
Naar de toekomst toe zal de uitroeiing van ziektekiemen binnen een bedrijf, een regio en ook binnen Nederland steeds meer aandacht krijgen. Uitroeiing van het PRRS-virus met een ‘load-close-homogenize’-principe op een zeugenbedrijf is mogelijk, evenals het vrijmaken van zeugenbedrijven van Mycoplasma hyopneumoniae met een combinatie van vaccinatie en medicatie met antibiotica. De uitdaging voor de varkensartsen is deze uitroeiing van pathogenen verder op te pakken en toe te gaan passen in de praktijk. Het resultaat van al deze inzet zijn gezondere varkens met een sterk verminderde inzet van antibiotica en daardoor minder antimicrobiële resistentie.

Varkensarts Rick Janssen/december 2021/Tijdschrift voor Diergeneeskunde

Heeft u vragen over dit artikel? Rick of een van de andere varkensartsen staan u graag te woord. U kunt ons bereiken via info@DeVarkenspraktijk.nl of per telefoon:

Mill: +31 (0)485 24 00 00
Oss: +31 (0)412 67 60 60
Someren: +31 (0)493 44 10 44